Kada se putnik nađe u Bačkoj, teško da može zaobići Kulu. Na prvi pogled, to je tipično vojvođansko mesto: dugačke ulice, široko nebo i beskrajne njive. Ali iza te ravničarske mirnoće krije se bogata istorija, raznolikost naroda i kultura, i mnogo priča koje se i danas prepričavaju.
Naziv „Kula“ vuče poreklo još iz vremena Turaka, po kuli-utvrdi koja je u 16. veku stajala ovde kao vojno uporište. Kasnije vekovi donose privredni uspon: krajem 19. veka u mestu rade pivara, fabrike svile i konoplje, parni mlin, šeširdžije i opančari. Danas, umesto zvuka parnih mašina, kroz centar se čuje žagor đačke omladine, dok se stariji rado sećaju tih „zlatnih vremena“.
Kula je i višenacionalna sredina – Srbi, Mađari, Rusini, Crnogorci, Ukrajinci i Hrvati dele iste ulice, pijace i školske klupe. Na pijaci ćete čuti šarenilo jezika, a na slavama različite običaje i specijalitete. Poseban dragulj ovog kraja je Ruski Krstur, selo koje je srce rusinske zajednice u Srbiji. Tamo deluje jedino rusinsko pozorište kod nas, sa preko stotinu predstava iza sebe, a u „dvorcu“ je smešten muzej sa narodnim nošnjama i đerđefima koje čuvaju uspomene na prošle generacije.
U Kruščiću, selu sa crnogorskom većinom, svake godine u junu održava se manifestacija „Dani sela, Dani žita“ – festival na kome se uz pesmu i igre proslavlja žetva, a atmosfera podseća na stara vojvođanska slavlja. Nedaleko, u Sivcu, nalazi se jedno pravo tehničko čudo iz 1802. godine – stara brana i sluis na kanalu Dunav–Tisa–Dunav, jedina te vrste u Srbiji koja i dalje radi.
Crvenka je poznata po industriji hrane, ali i po vinogradarskoj tradiciji. U ataru se i danas mogu videti napušteni vinski podrumi, dok u Liparu vinogradari nastavljaju priču praveći belo telečko vino, na koje su posebno ponosni.
Na samom kanalu u Kuli, život ima poseban ritam. Ribolovci strpljivo bacaju mreže, mladi voze bicikle duž obale, a kafići tik uz vodu privlače prolaznike koji žele da predahnu i uživaju u pogledu na ravnicu. U centru grada uzdižu se hramovi različitih vera – pravoslavna Crkva Svetog Marka, katolička crkva Svetog Đorđa i Adventistička crkva – svedočanstvo o slojevitosti zajednice.
Put kroz opštinu Kula nije samo prolazak kroz bačka sela. To je svojevrsno putovanje kroz mozaik naroda, običaja i mirisa ravnice. Od starih utvrda i industrijskih hala, preko kanala i vinskih podruma, do festivala i pozorišnih scena – sve to čini da Kula i njena sela ostanu dugo u sećanju onome ko se ovde zadrži.
autor: Stefan R.
foto: Miroslav D.
